Home / Văn hóa thể thao / Bia Ma nhai Ngự chế của vua Lê Thái Tổ

Bia Ma nhai Ngự chế của vua Lê Thái Tổ

Vua Lê Thái Tổ để lại cho hậu thế 3 bài thơ tuyệt tác đều khắc trên vách đá. Trong đó, bài thơ đầu tiên được các nhà nghiên cứu Hán Nôm phát hiện trên vách đá nằm bên một ngọn núi nhỏ tại xã Bình Long (Hòa An). Đây là bài thơ làm trong lần tây chinh thứ nhất của vua Lê Thái Tổ. Với những giá trị đặc biệt liên quan đến một sự kiện trọng đại của đất nước, Bia Ma nhai Ngự chế của vua Lê Thái Tổ vừa được Thủ tướng Chính phủ công nhận là Bảo vật quốc gia.

Bia Ma nhai Ngự chế của vua Lê Thái Tổ tại xã Bình Long (Hòa An).

Bia Ma nhai Ngự chế của vua Lê Thái Tổ ghi lại sự kiện lịch sử năm Thuận Thiên thứ 4 (1431), Lê Thái Tổ thân chinh bắt thổ tù Bế Khắc Thiệu. Khắc Thiệu vốn là thổ tù có công lao được Lê Lợi cử về chống quân Minh ở Cao Bằng, nhưng sau có ý làm phản nên Lê Thái Tổ phải thân chinh cầm quân lên dẹp, trấn áp và trị tội Khắc Thiệu. Sự kiện lịch sử đặc biệt này được khắc thành bài thơ trên núi Phja Tém để xác định chủ quyền lãnh thổ Đại Việt dưới vương triều nhà Lê vừa giành thắng lợi huy hoàng trong cuộc kháng chiến chống ngoại xâm.

Bài thơ “Ngự chế” được khắc trên một ngọn núi đá nhỏ có tên gọi là Phja Tém (xưa kia gọi là Ba Điềm). Bia được khắc 8 cột dọc dưới dạng một bài thơ bằng chữ Hán gồm 56 chữ, viết liền mạch từ trái sang phải, chữ khắc trên bia theo kiểu chữ khải chân, to, rõ ràng, dễ đọc. Vì khắc trực tiếp vào vách đá, nên mặt bia không có độ phẳng, xung quanh bia không có phần trang trí, không có mái che. Đến nay, chữ khắc trên bia bị mòn một số nét, mặt bia bị rêu bám.

Tấm bia khắc bài thơ có giọng văn cổ, cô đọng. Âm thanh của phần thơ luật sang sảng, vang vang như nhịp khúc hành quân của vị đại anh hùng cứu dân, giữ nước. Tạm dịch: Không ngại ngàn dặm, chỉnh đốn quân đội/Chỉ mong biên cương dân chúng được sống yên ổn/Trời đất không dung cho lũ gian đảng/Xưa nay ai tha cho kẻ bề tôi mưu phản/Người trung lương tự khắc được hưởng phúc/Kẻ cường bạo rút cục khó mà toàn thân/Lời thề năm xưa không quên khí tiết của kẻ bề tôi/Tên tuổi sẽ cùng với núi này mà còn mãi.
Ngày 20 tháng Giêng năm Tân Hợi niên hiệu Thuận Thiên thứ 4 (1431) đề.
Toàn bộ văn bia ngắn gọn khắc sâu trên vách núi đá vôi, ngoảnh mặt trông ra sông Dẻ Rào là minh chứng cho tinh thần bảo vệ bờ cõi của vương triều Lê và nhân dân. Từng lời, từng chữ được khắc trên vách đá như lời huấn thị của vua Lê với muôn dân về trách nhiệm bảo vệ đất nước, đồng thời cũng là lời nhắc nhở, răn đe những kẻ có mưu đồ chống phá sự ổn định và thống nhất đất nước lúc bấy giờ sẽ chuốc lấy kết cục thảm bại. Bài thơ mang giá trị đặc biệt to lớn về mặt lịch sử. Đó là sự kiện vua thân chinh lên Cao Bằng để dẹp loạn Bế Khắc Thiệu và Nông Đắc Thái. Bài thơ ca ngợi chiến công, khẳng định công lao, vai trò của vua Lê Lợi và triều đình nhà Lê trong việc dẹp loạn, giữ yên vùng đất biên cương Cao Bằng.

Tấm bia khắc bài thơ của vua Lê Thái Tổ còn lại cho đến ngày nay là một di sản văn hóa cực kỳ quý báu. Tấm bia là một minh chứng hùng hồn, khẳng định sự kiện lịch sử đấu tranh giành độc lập dân tộc, bảo vệ chủ quyền lãnh thổ quốc gia của triều đình Lê Sơ ở thế kỷ XV mà Lê Lợi là người có công lớn trong cuộc đấu tranh đó.

Bia Ma nhai Ngự chế của vua Lê Thái Tổ được Thủ tướng Chính phủ công nhận là Bảo vật quốc gia.

Ông Lô Quang Hữu, xóm Thanh Hùng, xã Bình Long (Hòa An) chia sẻ: Tôi và người dân nơi đây rất vui khi thấy Bia Ma nhai Ngự chế của vua Lê Thái Tổ được Thủ tướng Chính phủ công nhận là Bảo vật quốc gia. Những câu chuyện lịch sử hào hùng của triều hậu Lê có tác dụng rất lớn trong việc giáo dục truyền thống yêu nước, chủ nghĩa anh hùng; phát huy niềm tự hào dân tộc; khuyến khích thế hệ trẻ phải trau dồi kiến thức, rèn luyện bản thân để trở thành công dân có ích cho xã hội, góp phần xây dựng đất nước, gìn giữ những thành quả mà cha ông phải đánh đổi, hy sinh bằng xương máu để lại cho thế hệ sau.

Đến thời điểm này, huyện Hòa An cơ bản hoàn thành công tác chuẩn bị, sẵn sàng đón tiếp các đoàn đại biểu, du khách trong dịp diễn ra sự kiện Lễ công bố quyết định công nhận bảo vật quốc gia Bia Ma nhai Ngự chế vua Lê Thái Tổ gắn với kỷ niệm 90 năm Ngày thành lập Chi bộ Đảng Cộng sản đầu tiên của tỉnh (1/4/1930 – 1/4/2020).

Nguồn: baocaobang.vn